Çinili Cami Yıkılmayacak, Peki Minaresi?

Kütahya Dumlupınar Üniversitesi’nde düzenlenen Çinili Cami Çalıştayı’nda konuşan DPÜ Rektörü Prof. Dr. Kâzım UYSAL, Kütahya’nın sembol yapılarından Çinili Cami’nin yıkılmadan olduğu yerde yenileneceğini ve çalışmalara en kısa sürede başlanacağını söyledi.

Kütahya Dumlupınar Üniversitesi’nde düzenlenen Çinili Cami Çalıştayı’nda konuşan DPÜ Rektörü Prof. Dr. Kâzım UYSAL, Kütahya’nın sembol yapılarından Çinili Cami’nin yıkılmadan olduğu yerde yenileneceğini ve çalışmalara en kısa sürede başlanacağını söyledi. Rektör UYSAL: “Buradan Çıkan Sonuç Ne Olursa Olsun Kabulümüz” Çalıştayın açılış konuşmasını yapan Prof. Dr. Kâzım Uysal, “Ben dünyayı meyve veren bir ağaca benzetirim. Ahmet Yakupoğlu da bu ağacın en güzel meyvelerinden biridir ve Kütahya’mıza nasip olması bizim için şanstır, medar-ı iftiharımızdır. Kütahya denince akla gelen ilk yapılardan biri ise Ahmet YAKUPOĞLU’nun Çinili Cami’sidir. Biz, eserlerinin büyük kısmını Üniversitemize bağışlayan Ahmet YAKUPOĞLU’nun eserlerini korumaya azmettik ve gayret ettik, gayret etmeye de devam ediyoruz. Bu nokta da fikir ayrılıkları olabilir.  Bu gayet normal, çünkü insanız ve birbirimizden farklıyız. Fakat biz bilimin ve aklın gösterdiği çerçevede bir orta yol bulabiliriz, bugün o yolu bulabilmek için toplandık.   “Ahmet YAKUPOĞLU Kütahya’yı Nasıl Çizdiyse, Öyle Korumalıyız” Ahmet YAKUPOĞLU'nun resimlerini, eserlerini, evini, Camisini kısacası hazinesini korumak, fikrilerine, yaşantısına sahip çıkmak elbette ki önemli. Hatta Kütahya'yı nasıl çizdiyse, Kütahya'yı çizdiği şekilde korumak bizler için büyük önem taşımaktadır. Biz onun eserlerini, fikir dünyasını korumak için azmettik, sabır gösterdik. Bu yol doğrultusunda, bugüne kadar Çinili Cami  için neler yaptığımızı biliyorsunuz “Çinili Cami İle İlgili Sadece ‘Ne Yapalım ?’ Sorusuna Yanıt Bulmak İçin 500 Bin TL’ye Yakın Para Harcadık”  Çinili Cami ile ilgili sadece ‘Ne yapalım ?’ sorusuna yanıt bulmak için 500 bin TL’ye yakın para harcadık. Bilim kurulları oluşturduk, raporlar yazdırdık ve bugün ki noktaya geldik. Raporlar ortaya kondu ama son bir kez de şu an görev yapan Bilim Kurulumuza danışmak istedik, bugün onlar da raporlarının sonucunu açıklayacaklar. Buradan çıkan sonuç ne olursa olsun, aklın bilimin ve istişarenin sonucu olacaktır. Bizler istesek de istemesek de buradan çıkan sonuç bizim kabulümüzdür” dedi. BİNİCİ: “Çinili Cami’yi Yıkmadan Restore Etmemiz Mümkün” Çinili Cami’nin tarihi ve Kütahya için öneminden söz ederek, raporun açıklamasını yapan Çinili Cami Bilim Kurulu Üyesi ve Orta Doğu Teknik Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Dr. Barış BİNİCİ: "Yapının bugün ki durumu, zemin incelemesi, güçlendirme ilkeleri ve nasıl yapılacağı, minarenin durumu ve güçlendirilebilirliği, şev stabilitesinin gerekliliği ve restorasyonun nasıl uygulanacağını anlatacağım. “Nasıl bugüne kadar gelindi? Bu zamana kadar neler yapıldı? Biz bu probleme nasıl bakmalıyız? Problemin kaynağı ne olmuş? Bu problemin çözüm önerileri nelerdir? Çözüm önerilerinden çıkan hangi sonuçlar iktisadi ve duygusal olarak en etkin? Bu konuda analizler gerçekleştirdik.   Baktığımızda 1972’de Çinili Cami’nin inşası başlıyor tamamlanmasından sonra yapısal ve sosyolojik önem taşıyan,  hanımlar bölümü olmadığı için hanımlar mahfili kısmı için bir inşaata başlanıyor. Bodrum bölümüne ilave bir kat yapılıyor. Aldığımız bilgilere göre, 2000’li yıllara kadar Çinili Cami’nin performansına yönelik çok bir veri bulamadık fakat sonrasında yavaş yavaş yapısal problemlerin ortaya çıktığını görüyoruz. Cami’nin döşemelerinde oluşan çatlaklar 2000’li yılların ortasına doğru ortaya çıkmaya başlıyor. Sonrasında Ahmet YAKUPOĞLU’nun vefatıyla Çinili Cami Üniversite’ye bağışlanıyor ve caminin deformasyonunun önüne geçilebilmesi için çalışmalara üniversite tarafından başlanıyor. Bu çalışmalarda bir sürü görüş ortaya çıkıyor. Tüm bu görüşlerin, çalışmaların değerlendirilmesi ise bir problem olarak bizim önümüze geldi. Bu hasar durumu ne durumda? Bu çerçevede ilk olarak yerinde incelemeler yaptık. Elde edilen veriler ve uygulanacak teknikler ışığında Çinili Cami’nin restore edilebilmesi için yıkılması zorunlu değil; yapının zemininde iyileştirmeler yapılabilecek, yapının içinde ve planlanan ve yetkili kurullarca onaylanmış güçlendirme çalışmaları konusunda hemfikiriz, yapının kubbesinin yapılacak bir kasnakla birlikte içerden desteklenerek kolonlara bağlanabilecek. Kurul üyeleri olarak Çinili Cami’nin minaresinin ise yapıya çok yakın olması ve temelde çalışma yapabilmek için yeterli alanın olmaması nedeniyle ve olduğu yerde yenilenebilmesinin mümkün değil” dedi. Kütahya Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Başkanı Prof. Dr. Cengiz IŞIK: “Duygusal Olmazsanız Koruma Yapamazsınız” IŞIK: “Kurul olarak, işin peşinde nasıl ayak direttiysek sonucunu da aldık. En son kararımızda, “Kamuoyu Hassasiyeti Nedeniyle” diye bir cümle kurdum. Bu cümleyi bilerek kurdum fakat bu cümleyi kurduğumda, beni Genel Müdürlük bile anlamadı. “Böyle duygusal karar alınmaz” denildi. Oysa duygusallık bu kurumun özü, olmazsa olmazıdır. Duygusal olmazsanız koruma yapamazsınız. “Çünkü Kütahyalı Olmak Sadece Orada Doğmak Değildir ” Sayın Rektörümden özür diliyorum, onu bu konuda çok taciz ettim. Fakat geldiğimiz nokta oldukça gurur verici. Ben Ahmet Yakupoğlu Beyefendiyi fırçalarından tanıdım. Bir Kütahya evinin cephesi nasıl hassasiyetle çizilir, YAKUPOĞLU’nun fırça darbeleriyle gördüm. Bir sokak siluetini onun fırçalarından öğrendim. Kütahyalı olmayı ondan öğrendim. Müsaade ederseniz bende kendimi bugün bir Kütahyalı olarak hissediyorum. Çünkü Kütahyalı olmak sadece orada doğmak değildir. Kentin kültürüne ne kadar sahip çıkıyorsanız, o kadar oralısınızdır. YAKUPOĞLU Beyefendinin eserlerine ne kadar sahip çıkıyorsanız, o kadar YAKUPOĞLU’sunuz da aslında. “Mış Gibi Bir Eserle İnsanların Karşısına Çıkma Gibi Bir Lüksümüz Yok” Kurduğunuz her cümle, benim bütün toplantılarda kurduğum cümlelerdi. Cümleleri Bağlayın ama yıkmayın. Çünkü yıkıp yeniden yaptığınızda artık o YAKUPOĞLU’nun bir eseri olmayacak. “Mış” gibi olacak ve bizim “mış” gibi bir eserle, insanların karşısına çıkma gibi bir lüksümüz yok. “Kütahya İle İlgili Olarak Karşıma Çıkan İlk Eser; Çinili CAMİİ” Bugün, ben hangi kitabı karıştırırsam karıştırayım Kütahya’yla ilgili olarak karşıma çıkan ilk eser; Çinili Cami ve ben onu yıkıp -mış gibi yapacağım sonra insanlara söyleyeceğim ki Çinili Cami bu. Böyle bir lüksümüz yoktu bizde kararda iyi ki ''Kamuoyu hassasiyeti nedeniyle” demişiz. Caminin ruhunu hmez, Cami’nin hastalığını duyamazsanız; orda alacağınız karar doğru değildir. Sonrasında kararı değiştirttim. Arkadaşlarımı teker teker aradım, dedim ki bulunur elbet bir gün Kurtaracak bahtı kara maderiniz? “21.yy’ dayız Teknolojinin; Camileri, Türbeleri Yürüttüğü Bir Devirdeyiz” 21.yy’ dayız teknolojinin camileri, türbeleri yürüttüğü bir devirdeyiz. Çünkü bilim bunu gerektiriyor. Bilim yalanlanabilir olmalı. Bugünün bilimsel sonucu yarın çöpe atılmalı işte atılırsa eğer bilim olur. Mutlaka bunun da bir çözümü vardır. Sevenleri Ahmet YAKUPOĞLU’nun Naaş’ı Şerif-i’ni minarenin altına defnetmek istemişlerdi, bu süreç içerisinde dedim ki '' Rabbim ne kadar Büyüksün'' ama lütfen şu cümleyi kurmama müsaade ediniz; Yine de minare için bir çözüm mutlaka ve mutlaka olmalı. “Nereye Bağlarsanız Bağlayın; O Minare Bir Şekilde Ayakta Kalsın, Eğri Kalsın Ama Kalsın” Lütfen nereye bağlarsanız bağlayın, o minare bir şekilde ayakta kalsın eğri kalsın ama kalsın. Ahmet YAKUPOĞLU’nun alın teri, geceleri kireç nedeniyle kanlaşmış gözyaşları var orda. Eğer biz onun yıkılmasını engelleyeceksek, Pizza Kule’si gibi olsun. Bugün milyarlarca insan, İtalya’ya Pizza Kule’sine ziyarete gidiyor. Ben, bugün sizden sadece rica edebiliyorum, çünkü artık kurul üyesi değilim. Bugün bir Kütahya sevdalısı, bir Cengiz IŞIK olarak Çinili Cami’nin yıkılmaması taraftarıyım. Bu nedenle Anasultan Türbe’sinde olduğu gibi, Gaybi Sun'ullah Türbesi'nde olduğu gibi her birini koruma altına alıp, hepsine eski eserler gözüyle bakmamız gerekir. Bu eserler bizim; sanatçılarımızı, tarihimizi, örfümüzü, âdetimizi yaşatıyor. Bu kısma hassasiyet gösterelim” dedi. ALTUNEL: Çalışmalara Hemen Başlanmalı Proje ile ilgili yapılan tüm çalışmaları yer bilimleri açısından bir eksiklik olup olmadığını büyük bir titizlikle incelediklerini ifade eden Bilim Kurulu üyelerinden Eskişehir Osmangazi Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Dr. Erhan ALTUNEL: “Maden Tetkik Arama’nın deprem haritasındaki bilgiye göre Kütahya’nın merkezinden geçen faylardan birinin Çinili Cami’nin çok yakınında. Kütahya yakın zaman önce, 2011’de Simav’da yaşanan bir depremi atlattı. 5,9 büyüklüğünde ve üst yapıyı etkileyen böyle bir depremin Kütahya’da bir kez daha olmayacağını kimse garanti edemez. Bu nedenle bugün burada alacağımız karar ne olursa olsun, yapıyı kaybetme riskini ortadan kaldırmak için alınacak kararın hemen uygulamaya geçmesi gerekiyor” ifadelerini kullandı. Vali ÇELİK: “Minarenin Farklı Yöntemlerle Korunabilmesi Mümkün” Çalıştayın Çinili Cami’nin minaresinin nasıl kurtarılabileceğinin konuşulduğu tartışma bölümünde Vali Ali ÇELİK, “Sorunun çözülmesi adına Rektörümüzün herkesin bir araya getirmek için gösterdiği hassasiyetten dolayı teşekkür ederiz. Minarenin insan hayatını tehlikeye atmadan kurtarılması, mümkünse bunun yapılabilirliğini konuşmamız lazım. Kurul üyelerinin bu projedeki hassasiyetini görüyorum. Minare konusunda da görüşlerini merak ediyorum. Bu konuda da neler yapabileceğimizi belirleyerek bir an önce uygulama projesini hazırlayıp ardından çalışmalara başlamamız gerekiyor. Minareyi de ya içten sağlamlaştırarak yada dışarıdan farklı bir binaya yukarıdan askıya alarak kurtarılması sağlanabilir. Minarenin de kurtulabilmesi için lütfen bunu da dikkate alarak, çalışmalarınızı yürütün. Kütahya halkının gözü Çinili Cami’de. Halkımız bir an önce caminin açılması yönünde bir beklenti içinde” dedi. UYSAL: Çinili Cami'nin Yıkılmadan Yenilenmesi İçin Hem Fikiriz Çalıştayın kapanış konuşmasını yapan Prof. Dr. Kâzım UYSAL, ortaya çıkan sonuçtan büyük bir memnuniyet duyduklarını ifade ederek şunları söyledi: Bu kadar önemli ve hassas bir toplantının, bu kadar suhuletli bir toplantı olmasından dolayı memnuniyet duyuyorum. Çinili Cami’nin yıkılmadan yenilenebilmesi konusunda, gerek bilim kurulu üyeleri, gerek şehrimizin yönetimi, gerekse de Üniversite olarak bizler hemfikiriz. Ortaya çıkan bu sonuçtan da büyük memnuniyet duyuyoruz. İyi ki, bu konuda diretmiş, bu yapıyı olduğu gibi koruma konusunda emek harcamışız. Başlıyoruz! Artık bu yapı Kütahya Dumlupınar Üniversitesinin sorumluluğunda. Çinili Cami projesini hızla hayata geçireceğiz. İşin ehli olan kişiler, bunun süresinin ne kadar olacağını açıklayacaklardır. Biz de kamuoyunu sürekli olarak bilgilendireceğiz. İnşallah Çinili Cami’yi en kısa sürede Kütahya’ya kazandırmayı ümit ediyoruz. Hepinize çok teşekkür ederiz. ” dedi. Kütahya Dumlupınar Üniversitesi’nde, Çinili Cami Çalıştayı Düzenlendi Güzel Sanatlar Fakültemizin Ahmet Yakupoğlu Amfisinde düzenlenen çalıştaya Kütahya Valisi Ali ÇELİK, Kütahya Milletvekili Ceyda ÇETİN ERENLER, Kütahya Belediye Başkanı Prof. Dr. Âlim IŞIK, Belediye Başkan Yardımcısı Murat ARIK, DPÜ Rektörü Prof. Dr. Kâzım UYSAL, Rektör yardımcıları Prof. Dr. Muammer GAVAS ve Prof. Dr. Hasan GÖÇMEZ, Genel Sekreter Vekili Prof. Dr. Atilla BATUR ve ile Çinili Cami Bilim Kurulu Üyelerinde yer alan Orta Doğu Teknik Üniversitesi öğretim üyeleri Prof. Dr. Barış BİNİCİ, Prof. Dr. Erdem CANBAY ve Doç. Dr. Mustafa Tolga YILMAZ ile Eskişehir Osmangazi Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Dr. Erhan ALTUNEL katıldı. - Doruk/Nida